Hendrik Herman Douma werd geboren op 25 mei 1911 in een domineesgezin te Schettens (Fr.). Hij bezocht het Gereformeerd Gymnasium te Leeuwarden, om daarna aan de Vrije Universiteit in Amsterdam rechten te gaan studeren. Hij had de keuze tussen de rechterlijke macht en het burgemeesterschap, maar koos voor het laatste met het idee zo meer contact met de mensen te hebben en meer voor hen te kunnen betekenen. Hij heeft nog overwogen om Indologie te studeren, teneinde als bestuursambtenaar naar het voormalig Nederlands Indië te gaan. Gezien de loop der geschiedenis is de keus voor rechten wellicht niet te betreuren geweest. Inmiddels was hij getrouwd met Jantje Catharina Brouwer en waren uit dit huwelijk drie dochters geboren. Douma was eerst lid van de ARP en later van het CDA, de samenvoeging van KVP, ARP en CHU, iets waarvan hij een groot voorstander was.

Zijn loopbaan als bestuurder

Op 16 mei 1946 werd hij benoemd tot burgemeester van Andijk, een dorp van tuinbouwers aan het IJsselmeer. Als lid van de Christelijke Emigratie Centrale was hij nauw betrokken bij de vele naoorlogse emigranten, die van hier naar Canada en Nieuw-Zeeland vertrokken.

In november 1954 werd hij benoemd tot burgemeester van Barendrecht. Deze gemeente veranderde van een dorp van boeren en tuinders in een forensengemeente met een aantal nieuwe woonwijken. In maart 1966 werd een nieuw gemeentehuis geopend. In deze tijd was hij tevens lid van de Rijnmondraad en van de Provinciale Staten.

De Zwijndrechtse periode

Op 16 augustus 1967 werd hij geïnstalleerd als burgemeester van Zwijndrecht, een gemeente die van land- en later tuinbouwgebied na de Tweede Wereldoorlog veranderde in een vestigingsgebied voor industrieën, terwijl er zich tevens veel forensen vestigden. Douma werd in 1967 lid van het Drechtstedenoverleg. Toen er in 1972 sprake was van de wens tot een beginseluitspraak over het gewest Drechtsteden, vond hij het nog te vroeg, omdat doel en taak te vaag waren, de financiële consequenties onduidelijk waren en er een te grote afstand tussen bestuurder en inwoners was. Overigens opperde hij in 1970, naar aanleiding van het idee van een stadsgewest, de mogelijkheid tot het instellen van een subregio, die aansluit bij Rotterdam.

Helaas werd in 1973 zijn vrouw ziek, waardoor er een steunpilaar wegviel. Wat karakteriseerde Douma: hij was iemand die goede contacten en goede menselijke verhoudingen belangrijk vond, een duidelijke eigen mening had en moeilijk tot andere gedachten was te brengen.

Raadsvergaderingen ervoer hij als het hoogtepunt van de gemeentelijke activiteiten. Hij hield het graag kort, vond het belangrijk om exact op tijd te beginnen en liet vergaderingen niet uitlopen. Hij wilde boven de partijen staan en geen loopjongen van de gemeenteraad zijn. Ook was Douma tegen "modeverschijnselen" zoals inspraak en kreeg hij soms het etiket 'ouderwets', maar streefde er niet naar om progressief over te komen. Hij zag weinig in de gekozen burgemeester. Verder was hij iemand die recht op zijn doel af ging.

Bestuurlijke hoogtepunten

Op 31 mei 1976 nam hij afscheid van de gemeente, wegens het bereiken van de 65-jarige leeftijd. In de afscheidstoespraken kwam aan de orde wat er op diverse gebieden in Douma's negenjarige ambtsperiode bereikt was:

• Onderwijs: uitbreiding onderwijsvoorzieningen in de laatste 10 jaar: 5 peuterspeelzalen, 13 kleuterscholen en 14 lagere schoolgebouwen erbij, tevens 4 gymnastiekzalen en een sporthal.
• Er kwam een instructiebad voor de uitbreiding van het schoolzwemmen
• Muziekonderwijs op de lagere school werd gestimuleerd.
• De dependance van het Dordrechts Gemeentelijk Lyceum werd een zelfstandige HAVO-VWO scholengemeenschap.
• Woningbouw: Zwijndrecht heeft een snelle groei doorgemaakt: het inwonertal steeg van 28000 in 1967 naar bijna 39000 in mei 1976. Het aantal woningen is gegroeid van ruim 8200 in 1967 tot ruim 12.500 in 1976. Walburg werd volgebouwd en Nederhoven 3 en 4 waren bijna volgebouwd. Met de Maasboulevard 2 en 3 werd in 1976 begonnen. Helaas moesten 304 woningen gesloopt worden wegens de reconstructie van Rijksweg 16., maar dit werd gecompenseerd door extra bouwactiviteiten.
• Financiën: Douma heeft aan het eind van z'n bestuurlijk leven mede aanzet gegeven tot het opstellen van meerjarenplannen en- begrotingen.
• Sociale zaken: de afdeling Sociale Zaken van de secretarie werd een zelfstandige dienst. Er vond uitbreiding plaats van bejaardenwerk, het aantal verzorgingshuizen, buurt- en clubhuiswerk en wijkcentra.
• Vermeldenswaard is wellicht dat mede door persoonlijk ingrijpen van Douma de bezetting van openbare gebouwen door woonwagenbewoners, die het niet eens waren met de uitvoering van aan hen verleende hulp, werd voorkomen.
• Cultuur en recreatie: uitbreiding van buurt- en clubhuiswerk, een bloeiende volksuniversiteit, een toenemend aantal bezoekers van concerten en toneelvoorstellingen in de Burgerzaal en een goed functionerend verenigingsleven. Er leeft een wens tot grotere recreatieve voorzieningen langs de Oude Maas.
• Ruimtelijke ontwikkelingen: een aantal bestemmingsplannen, zoals plan Molenvliet, plan Develzoom en plan Onderdijkserijweg / Burg. de Bruïnelaan werd tijdens Douma's beginperiode in voorbereiding genomen.

Afscheid als burgemeester van Zwijndrecht

Tenslotte nog enkele zaken uit de afscheidstoespraak van Douma: Hoewel hij in het begin veel moeite met Zwijndrecht had, zou hij er nu niet meer weg willen! Het bezoek van Koningin Juliana in 1970 heeft hij als een hoogtepunt ervaren. Overigens zou hij zich nu om een aantal redenen wel tien keer bedenken om weer burgemeester te willen worden: veel zaken vragen onnodig veel tijd, waardoor men aan gewoon gemeentebesturen niet meer toe komt. De gemeenteraad en B & W hebben elk hun eigen functie en moeten niet op elkaars stoel gaan zitten. Er heerst een onverzadigbare vraag naar nota's. Over alles moet een hoorzitting (z.g. hearing) worden gehouden. Voor alle mogelijke zaken wil men een externe deskundige aantrekken, die de gemeente minder goed kent. Er heerst een voorkeur voor het nieuwe boven het oude, alleen omdat het nieuw is.

Na zijn pensioen bleef Douma in Zwijndrecht wonen, waarna hij eind 1982, met inmiddels zijn tweede vrouw naar Castricum vertrok, waar hij in 1996 is overleden.